İsrail-Filistin arasında giderek şiddetlenen çatışmalar dünya piyasalarını endişelendiriyor. Piyasaların kapalı olduğu günlerde başlayan çatışmaların etkisi haftanın ilk gününde piyasalara yansıdı. Türkiye’de dolar/TL sabah saatlerinde 28.15’e kadar yükselerek yeni rekor kırarken Borsa İstanbul 100 Endeksi’nde de yüzde 3.21 kayıp yaşandı.
Ortadoğu’daki çatışmalarla birlikte tüm dünyanın gözünü diktiği Brent petrol fiyatları ise sınırlı da olsa yüzde 4’ten fazla bir artışla 88.5 dolara kadar yükseldi.
ŞİMDİLİK İYİYİ FİYATLIYOR
Piyasaların şu anda iyi ihtimali fiyatladığını söyleyen Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, gerilimin devamıyla ilgili iki ihtimal olduğunu belirtti. Aslanoğlu bu ihtimalleri şöyle değerlendirdi:
“Bu çatışmaların İran-İsrail savaşına evrilmesi küresel ekonomide stagflasyon riskini artırır. Lokal ve kısa süreli kalırsa petrol ve altında dönemsel artış görülür ve çok sert etkileri olmaz. Piyasalar şu an ikinci ihtimali fiyatlıyor, temkinli. Henüz savaşın büyümesi ihtimalinin fiyatlandığını görmüyoruz” dedi.
KALICI OLURSA TEHLİKELİ
Sıcak çatışmaların Türkiye’ye etkisinin ise sermaye hareketlerinin uzaklaşması olacağını söyleyen Aslanoğlu, “Yaşananlar büyük bir savaşa dönüşürse sermaye güvenli liman arayışını artırır ve Ortadoğu Bölgesi ve Türkiye daha olumsuz etkilenebilir” dedi.
Ekonomist Şant Manukyan, petrolde yakın vadeli kontratların yanı sıra tüm satış fiyatlarında artış yaşandığını belirtti.
Çatışmaların İran kaynaklı bir sorunla birleşerek kalıcı olması halinde petrol fiyatlarının sıçrayacağını ve bunun da tüm dünyada global bir resesyon yaratacağını söyleyen Manukyan, “Zaten yavaşlamak üzere olan ya da yavaşlamış ülkeler yüksek petrol fiyatıyla resesyona girer. Şu ana kadar gördüğümüz daha lokal çatışmalar olduğu yönünde. Bu nedenle fiyatlar Lübnan çatışmalarında olduğu gibi yine geri gelecektir. Ayrıca yüksek fiyatlı petrol krizinden şu anda OPEC ülkeleri de dahil hiçbir ülke faydalanamaz. Çünkü bu yüksek fiyatlar eninde sonunda talep düşüşü yaracaktır” diye konuştu.
TEK REEL GETİRİ BORSADA
TÜİK’in “Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları, Eylül 2023” raporuna göre aylık en yüksek reel getiri, yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde yüzde 3.14, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise yüzde 1.81 oranlarıyla BIST 100 endeksinde gerçekleşti. Buna karşın eylül ayında dolar, Avro, altın, devlet iç borçlanma senedi ve mevduat faizi gibi diğer bütün yatırım araçları yatırımcısına kaybettirdi.
